ROSYJSKO-POLSKA WOJNA

ROSYJSKO-POLSKA WOJNA  1654-1656.

W odwecie za porażkę poniesioną w walce z Polakami na Ukrainie (patrz chmielnic-kiego powstanie 1648-1054) Kozacy pod wo­dzą Bohdana Chmielnickiego (1593P-1657) zawarli sojusz z Rosjanami (ugoda perejas-iawska). W 1654 wojska moskiewskie pod dowództwem cara Aleksego (1629-1676) rozpoczęły silne uderzenie na zajmowany przez Polaków Smoleńsk. Armia rosyjska posuwająca się w kierunku Smoleńska starła się z wojskami polskimi i litewskimi pod Orszą i Szepielewiczami (Polacy dowodzeni przez księcia Janusza Radziwiłła ponieśli klęskę). Na początku października poddała się załoga Smoleńska. Działająca na północ­nym zachodzie druga armia rosyjska zajęła pod koniec lipca Połock, co dawało Ros­janom znakomity punkt wyjściowy do dal­szej ofensywy w głąb Rzeczpospolitej. Koń­cowym akordem zwycięskiej kampanii rosyjskiej 1654 było zdobycie Witebska. Podej­mowane na początku 1655 polskie i litew­skie próby podjęcia kontrofensywy zakoń­czyły się niepowodzeniem. Armia rosyjska parła dalej naprzód - 13 lipca wojska cara Aleksego zajęły Mińsk, a 10 sierpnia - mimo pełnej poświęcenia postawy garnizonu pol­skiego - Wilno. Wielkie Księstwo Litewskie zostało niemal całkowicie zajęte przez Ros­jan. Zaniepokojeni wzrostem potęgi Mosk­wy Szwedzi podjęli interwencję zbrojną w Polsce (miała ona na celu zarówno osła­bienie Rzeczpospolitej, jak i Rosji). W tej sytuacji Rosjanie zaczęli szukać kontaktów z przebywającym na emigracji, na Śląsku, królem Polskim Janem Kazimierzem (1609-1672). Król zawarł sojusz z cesarzem Świętego Cesarstwa Rzymskiego Leopol-dem I (1640-1705) i podpisał rozejm z ca­rem. Car ściągnął niepotrzebne teraz w Pol­sce wojska z powrotem na Ukrainę i skiero­wał je do walki ze Szwedami o Inflanty (patrz ROSYJSKO-SZWEDZKA WOJNA 1656-1658). Wojna zakończyła się traktatem w Niemieży w 1656, w którym Rosja i Polska zawarły pakt skierowany przeciw Szwedom. Rozejm przerwała następna ROSYJSKO-POLSKA WOJNA 1658-1667.