ROSYJSKO-TURECKA WOJNA

ROSYJSKO-TURECKA WOJNA 1828-1829.

Przychodzàc z pomocà Grecji w jej walce o niepodlegùoúã (patrz grecka wojna o nie­podlegùoúã 1821-1832) i widzàc moýliwoúã powiækszenia swego terytorium, 26 kwietnia 1828 Rosja wypowiedziaùa Turcji wojnæ. Rosyjskie wojska z powodzeniem oblegaùy Braiùæ na Woùoszczyênie, przekroczyùy Du­naj i zdobyùy tureckie twierdze Ruszczuk (Ruse) i Widyñ (Yidin). Inna armia rosyjska po trzymiesiæcznym oblæýeniu zdobyùa w 1828 Warnæ. Na Kaukazie Rosjanie zdo­byli Kars i zwyciæýyli pod Achaùcychem, póêniej powstrzymaù ich opór Kurdów. W 1829 Turcy stracili Sylistriæ; w bitwie pod Czerkownà (11 czerwca) wojska rosyj­skie generaùa Iwana Dybicza Zabaùkañ-skiego (1785-1831) odniosùy zwyciæstwo nad armià wielkiego wezyra Mustafy Reszida Paszy (1802-1858), a nastæpnie zwyciæýyùy pod Sliwen (12 sierpnia). Osiem dni póêniej bardzo przerzedzone i dotkniæte zarazà wojs­ka Dybicza wkroczyùy do Adrianopola (Edir­ne). W tym samym czasie inna armia rosyjska, nie wiedzàc, ýe Dybicz juý podpisaù traktat pokojowy, zwyciæýyùa w bitwie pod Erewa-niem. Traktat pokojowy z Adrianopola, z 16 wrzeúnia 1929, zapewniù ksiæstwom nad-dunajskim (Moùdawia i Woùoszczyzna) ogra­niczonà autonomiæ, a Rosja uzyskaùa wùadzæ nad ujúciem Dunaju. Wszystkie pokojowo nastawione pañstwa otrzymaùy prawo ýeglugi przez cieúniny tureckie, a Grecja zyskaùa niepodlegùoúã. Turcja musiaùa zapùaciã wyso­kie reparacje wojenne i potwierdziã prawa Koúcioùa prawosùawnego na jej terytoriach (patrz rosyjsko-turecka wojna 1768-1774). Patrz takýe krymska wojna isss-isse.