RZYMSKA WOJNA DOMOWA WIELKA

RZYMSKA WOJNA DOMOWA WIELKA 49-44 p.n.e. Podbój Galii (patrz galijskie wojny) przyniósł Juliuszowi Cezarowi (100-44) sła­wę; senat rzymski obawiał się popularności Cezara, a także jego legionów. Rywal Cezara, Pompejusz Wielki (106-48), popierał senat i jego decyzję nakazującą Cezarowi złożenie dowództwa w Galii. Cezar nie posłuchał senatu i przekraczając rzekę Rubikon - gra­nicę w Italii - rozpoczął wojnę domową z Pompejuszem. Cezar na czele swych od­działów ruszył na Rzym, po drodze zbierając zwolenników zajął Italię. Pompejusz z armią i większością senatorów udał się do Grecji, by zebrać nowe wojska. Tymczasem Cezar wyprawił się do Hiszpanii i zwyciężył tam legiony Pompejusza. Po powrocie do Rzymu ruszył do Grecji, gdzie dzięki znakomitej taktyce rozbił armię Pompejusza w bitwie pod Farsalos 9 sierpnia 48. Pompejusz uciekł do Egiptu, ale tu został zamordowany z rozkazu króla Egiptu Ptolomeusza XII (95P-47). Cezar udał się do Egiptu. Tu toczył spór o władzę Ptolomeusz XII i jego siostra-żona Kleopatra (69-30). Cezar po­parł Kleopatrę, został oblężony w Aleksan­drii przez wojsko jej brata, po nadejściu rozbił je, Ptolomeusz zginął (47). W Poncie zwyciężył i obalił króla Farnacesa (wzmian. 63-47) (patrz cezara wojna w foncie 47 p.n.e.). Wrócił na zimę 47-46 do Rzymu, wiosną wyruszył do Afryki Północnej, gdzie partia senacka zebrała nową armię, w której skład wchodziły również wojska Numidii pod wodzą króla Juby I (ok. 85-46). Legiony Cezara rozbiły przeciwników w bitwie pod Tapsus w 46. W tym czasie syn Pompejusza Sextus zbierał wojska w Hiszpanii. Cezar zwyciężył go 17 marca 45 pod Mundą, praw­dopodobnie w pobliżu Montilli (Hiszpania); była to ostatnia podjęta przez stronnictwo senackie próba zbrojnego przeciwstwienia się Cezarowi. Cezar wrócił do Rzymu i przy­jął dożywotni urząd dyktatora. Nie można z całą pewnością stwierdzić, czy chciał zostać królem, ale wielu jego przeciwników, a nawet przyjaciół twierdziło, że miał taki zamiar. Uczestnicy spisku przeciw Cezarowi zamor­dowali go 15 marca 44 w budynku senatu; wśród morderców znaleźli się dawni stronni­cy Pompejusza oraz kilku zawiedzionych towarzyszy Cezara, między innymi Marek Juniusz Brutus (85P-42). Zabójstwo to spo­wodowało ponowny wybuch wojny domowej (patrz rzymska wojna domowa 43-41 _P._n.e.).