RZYMSKA WOJNA DOMOWA

RZYMSKA WOJNA DOMOWA 43-30 p.n.e.

Był to okres pełen zamętu, intryg, podej­rzeń, propagandowych kłamstw, zemsty i zdrad. Po śmierci Juliusza Cezara (100-44) (patrz rzymska wojna domowa wielka 49-44 p.n.e.) w 43 przywódcy jego zwolen­ników, syn jego siostrzenicy i spadkobierca Oktawian (63 p.n.e.-14 n.e.), nazwany później Augustem, wraz z Antoniuszem (83-30) i Markiem Lepidusem (zm. 13) przejęli rzeczywistą władzę w państwie, co zostało zatwierdzone w formie ustawy o trium-wiracie (drugim) przyznającej im wspólnie absolutną władzę na okres pięciu lat, okres sprawowania władzy przedłużono im w 37. Przed podjęciem wyprawy przeciw wojskom zebranym przez zabójców Cezara, Marka Juniusza Brutusa (85P-42) i Gajusza Kas-jusza Longinusa (zm. 42), triumwirowie rozprawili się z opozycją w Italii, skazując na śmierć wszystkich przywódców partii antycezariańskiej i konfiskując jednocześnie ich majątki. Następnie udali się do Mace­donii, gdzie w październiku 42, w bitwie pod Filippi, zwyciężyli nieprzyjaciół w trak­cie walk. Kasjusz i Brutus popełnili samo­bójstwo. Lepidusa, pod pozorem związków z Pompejuszem Młodszym, usunięto z trium-wiratu. Zwycięzcy podzielili się imperium, ale spory były nieuchronne. Żona Antoniu­sza Fulwia i jego brat Lucjusz wzniecili w Peruzji (Perugia) zakończone klęską po­wstanie (41) przeciw Oktawianowi. Opór Oktawianowi stawiła również flota pod wo­dzą Pompejusza Młodszego (75-35), który nie przepuszczał dostaw zboża do Rzymu. Oktawian poniósł dwie porażki, w trzecim spotkaniu, w 36, pod Naulochos, u wybrzeży Sycylii, odniósł zwycięstwo dzięki utalen­towanemu wodzowi, swojemu zięciowi, Mar­kowi Wipsaniuszowi Agryppie (63-12). W tym samym czasie Antoniusz wznowił wojnę z Partią (patrz rzymian wojna z par-tami 55-33 p.n.e.). Gdy Oktawian nie zgodził się na przysłanie mu posiłków, Antoniusz zwrócił się po pomoc do Kleopatry, z którą łączyły go stosunki osobiste; po poniesionej klęsce w Partii Antoniusz wrócił do Egiptu. W tym czasie Oktawian umacniał swą pozy­cję w Rzymie; wykorzystał także związek Antoniusza z Kleopatrą, by obrócić opinię ludu przeciw Antoniuszowi. Powszechną nienawiść do Antoniusza wzbudził jego rozwód z żoną (siostrą Oktawiana) w 32, poślubienie Kleopatry i zapisanie w tes­tamencie jej i jej dzieciom całego majątku.

Senat wypowiedział Kleopatrze wojnę, obie strony zebrały flotę i wojska. Przeciwnicy spotkali się pod Akcjum, na Morzu Jońskim (2 września 31); okręty Agryppy zabloko­wały flotę Antoniusza, natomiast wojska Oktawiana częściowo osaczyły armię. An­toniusz z Kleopatrą podjęli desperacką pró­bę przedarcia się przez blokadę, jednak ich armia i flota wkrótce skapitulowały. Opa­nowanie Egiptu (30) zakończyło wojnę. Oktawian był teraz panem rzymskiego im­perium, w którym zaczął się okres wewnęt­rznego spokoju. Patrz także oktawiana wojna z antoniuszem 33-30 p.n.e.