RZYMSKI PODBÓJ BRYTANII

RZYMSKI PODBÓJ BRYTANII 43-61. Wódz rzymski, Juliusz Cezar (100-44 p.n.e.) w cza­sie GALIJSKICH WOJEN dokonał wpraw­dzie uwieńczonego sukcesem najazdu na Brytanię, jednakże właściwy podbój wyspy zaczął się dopiero za czasów cesarza Klaudiu­sza I (10 p.n.e.-54 n.e.), który wysłał na wyspę cztery legiony pod komendą Aulusa Plaucjusza. W 43 n.e. rzymscy najeźdźcy wylądowali w Rutupiae (Richborough, Kent), zaskoczyli i zwyciężyli wojownicze plemiona Catuvelaunów i Trynovantów, pod dowództwem wodza Catuvelaunów Karata-cusa (wzmian. 30-60). Pobite plemiona wy­cofały się w kierunku Londinium (Londyn), poniosły jednak jeszcze jedną klęskę w pobli­żu Durobrivae (Rochester). Wkrótce potem przybył Klaudiusz, by osobiście dowodzić wyprawą i odniósł zdecydowane zwycięstwo. Karatacus, którego brat Togidubnus (zm. 43) poległ w walce z Rzymianami, uciekł na zachód i uzyskał pomoc różnych plemion (Sylurów i Ordowinów z Walii). Rzymianie wysyłali wciąż wojska, które wreszcie upora­ły się z tubylcami; niektóre plemiona podda­wały się bez stawiania oporu. Do 47 Rzymia­nie całkowicie opanowali południowo--wschodnią część Brytanii; głównym ośrod­kami romanizacji życia mieszkańców wyspy były Londinium, Camulodunum (Colches-ter) i Yerulamium (St. Albans). Na zachodzie granica biegła wzdłuż drogi znanej pod nazwą Fosse Way, którą rzymskie legiony przekroczyły przy najeździe na terytorium Brygantów. Po porażce w północnej Walii Karatacus udał się po pomoc do królowej Brygantów, Kartymandui (wzmian. 30-70), jednak w 51 królowa wydała go Rzymianom, którzy pomogli jej umocnić władzę, tłumiąc kilka powstań (później, w 57, Rzymianie pomogli jej zdławić bunt wzniecony przez jej męża i współwładcę). Jeszcze kilkakrotnie wybuchały nieudane powstania (patrz boadi-cei powstanie 60-6i), ale w 61, za panowania cesarza Nerona (37-68), pogranicze brytyjs­kie w sposób trwały włączono do obszarów cesarstwa rzymskiego. Patrz także mons graupius, bitwa pod mons graupius 84 _n.c.