SIKHÓW WOJNA PIERWSZA

SIKHÓW WOJNA PIERWSZA 1845-1846. Po

1818 Anglicy mieli tylko jednego rywala do władzy w Indiach, było nim niedawno po­wstałe królestwo sikhów w Pendżabie, posia­dające olbrzymią, 100-tysięczną armię khal-sów („czysty': żołnierze-święci). Anglicy uz­nali, że Pendżab, którym władał Randźit Singha, jest zbyt silny, by go atakować, i zostawili kraj w spokoju. Stosunki pogorszy­ły się w 1838, gdy Randźit Singh nie wysłał wojsk do Afganistanu i nie pozwolił na przejście tam wojsk brytyjskich (patrz afgań-ska wojna pierwsza 1839-1842). Osłabienie Pendżabu po śmierci Randźit Singha skłoni­ło Anglików do wszczęcia działań wojennych. Najpierw podbili Sind na granicy Pendżabu (1843); w 1844 zgromadzili wojska w pobliżu tej granicy, a rok później rozpoczęli walkę i w ciągu trzech miesięcy zdobyli Lahaur. Porozumienie z 1846 kosztowało Pendżab utratę Kaszmiru i wszystkich urodzajnych ziem między rzekami Beas i Satledź. Druga wojna sikhów 1848-1849. Do drugiej wojny doprowadziła sprzeczność między duchem niezależności narodowej cechującym sikhów a dążeniem Anglików do opanowania całych Indii. W 1848 wojskom brytyjskim wiodło się źle. Na początku 1849 Brytyjczycy przegrali

znowu pod Ćilianawalla, ale potem w ciągu dwóch miesięcy zdobyli cały Pendżab - spi­chlerz brytyjskiego imperium, a później serce Pakistanu. Sprawując rządy Anglicy przy­jmowali rolę dobrotliwych despotów, dźwi­gających „brzemię białego człowieka'; sik-howie, by uniknąć jeszcze gorszego trak­towania przez muzułmanów, woleli zachować lojalność względem imperium.