SUDAŃSKA WOJNA

SUDAŃSKA WOJNA 1881-1885. Muham-mad Ahmad (l843?-1885), głęboko wierzą­cy muzułmanin, usunął się na wyspę Aba na Nilu Białym; jego pobożność pozyskała mu wielu zwolenników, w tym również członków wojowniczej sekty derwiszów. Niebawem ogłosił się Mahdim, „oczekiwa­nym wybawicielem' i rozpoczął świętą woj­nę z Egiptem, pozostającym pod kontrolą Anglików, których siedzibą był Kair. Zwo­lennicy Mahdiego pokonali wojska rządowe, które miały go ująć. 12 sierpnia 1881 mah-dyści odnieśli kolejne zwycięstwo w bitwie pod Aba. Siły Mahdiego ruszyły na zachód, na górę Qadir w Kordofanie (Sudan). Dwie kolejne ekspedycje wysłane przeciw Mah-diemu wpadły w zasadzkę i zostały cał­kowicie rozbite. Wokół Mahdiego zgroma­dziły się tysiące muzułmanów, a egipscy żołnierze nie chcieli walczyć ze swymi współwyznawcami, muzułmanami, na któ­rych czele stał człowiek mający rzekomo ogromną, nadprzyrodzoną moc. W połowie 1882 wojska Mahdiego zaatakowały gar­nizony rządowe w całym Kordofanie. Mah-dyści po kolei pobili załogi wszystkich garnizonów, ale gdy zaatakowali miasto El-Obejd, obrońcy odparli ich potężnym ogniem karabinowym. Mahdyści obiegli miasto, chcąc głodem zmusić je do kapitu­lacji; ekspedycja wysłana na odsiecz została rozgromiona. 17 stycznia 1883 miasto się poddało; w celu jego odzyskania sformowa­no nowe oddziały pod dowództwem brytyj­skim; wojska te, narażone po drodze na nieustające ataki, uległy w końcu mahdys-tom. Za radą rządu brytyjskiego Egipt zo­stawił Sudan mahdystom, a dla nadzorowa­nia ewakuacji Chartumu Wielka Brytania wysłała tam generała Charlesa George'a Gordona. Jednak Gordon postanowił bronić miasto; siły Mahdiego prawie przez rok oblegały Chartum, którego bronił mały

garnizon, oczekując na odsiecz. 26 stycznia 1885 mahdyści opanowali fortyfikacje mias­ta i zabili obrońców, zginął również Gordon. Wojska, które po dwóch dniach nadeszły z odsieczą, otrzymały rozkaz odwrotu. Mah-di zmarł pięć miesięcy później, ale jego następca, kalif („doradca') Abdullahi (1846P-1899) poprowadził derwiszów do zwycięstwa i wyzwolił Sudan spod obcego panowania.