SYRYJSKO-EGIPSKA WOJNA PIERWSZA

SYRYJSKO-EGIPSKA  WOJNA PIERWSZA p.n.e. (wojna seleucydów). Po śmierci Aleksandra Wielkiego (356-323 p.n.e.) macedońscy wodzowie podzielili jego olbrzymie imperium i sami, później ich następcy, rozpoczęli stuletnią, nieustającą walkę o panowanie w Azji Mniejszej (patrz diadochów wojny 323-281 p.n.e.). Seleucydzi panowali w Syrii, a w Egipcie dynastia Ptolomeuszy. W 274 Syryjczycy pod wodzą króla Antiocha I Sotera (324-261) najechali Palestynę (część obecnego Izraela, Jordanii i Egiptu), do której pretensje rościł Ptolo-meusz II Filadelfos (309-246). Początkowo Antioch odnosił na lądzie sukcesy, ale po trzech latach wojny na Morzu Śródziemnym panowały egipskie okręty wojenne. Druga wojna syryjsko-egipska 260-255 p.n.e. Władca Egiptu Ptolomeusz II zdobył część posiadłości seleudzkich w Azji Mniejszej. Wojska Seleucydy Antiocmian II Theos (286-247) odzyskały miasta położone na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego, utracone przez jego ojca, Antiocha I. W koń­cu król zgodził się na pokój; zgodnie z wa­runkami pokoju oddalił żonę, Laodykę (wzmian. III w.), i poślubił córkę Ptolo-meusza II, Berenikę (zm. 246). Małżeństwo nie było udane i po kilku latach Antioch opuścił drugą żonę oraz małego synka i wró­cił do Laodyki. Ta go prawdopodobnie otruła, ogłosiła królem swego syna, Seleu-kosa II (zm. 226). Brat Bereniki, król Ptolo­meusz III Euergetes (282P-221), rozpoczął działania wojenne, aby bronić interesów Bereniki i jej syna. Trzecia wojna syryjsko--egipska 246-241 p.n.e. (laodycejska wojna lub wojna Bereniki). Wojska lądowe Ptolo-meusza III najechały syryjskie terytorium Seleucydów i ruszyły na Babilon, natomiast egipska flota odzyskała porty utracone w po­przedniej wojnie. Ptolomeusz opanował du­żą część Azji Mniejszej i Syrii, a także niektóre porty egejskie; w tym okresie egipskie imperium Ptolomeuszy osiągnęło szczyt swej potęgi. Jednak zaburzenia w Egi­pcie zmusiły Ptolomeusza do powrotu do kraju. Tymczasem Laodyka zamordowała Berenikę i jej syna. Seleukos II zdołał odzyskać część zdobyczy egipskich. W 223 na tron syryjski wstąpił Antioch III Wielki (242-287) i przystąpił do odbudowy im­perium Seleucydów. Czwarta wojna syryj­sko-egipska 219-217 p.n.e. Syryjskie wojs­ka pod wodzą Antiocha III odzyskały połu­dniową Syrię. Najechały Palestynę i dotarły prawie do Morza Czerwonego. Król Ptolo­meusz IV Filopator (244?-203) zebrał ar­mię, by przeciwstawić się grożącemu niebez­pieczeństwu. W 217 przeciwnicy spotkali się pod Rafią (Rafa); zwyciężyli Egipcjanie, którzy wkrótce odzyskali Palestynę i część Syrii. Piąta wojna syryjsko-egipska 202-198 p.n.e. Antioch III ponownie spró­bował przejąć Palestynę, tym razem z po­wodzeniem; Egipcjanie zostali całkowicie rozbici w bitwie pod Panium (198). Pales­tyna i inne posiadłości Ptolomeuszy w Syrii i południowo-wschodniej części Azji Mniej­szej, z wyjątkiem Cypru, przeszły pod pano­wanie Seleucydów. Dla zagwarantowania porozumienia pokojowego Antioch oddał rękę córki, Kleopatry I (wzmian 193-176), królowi Ptolomeuszowi V Epifanesowi (210P-181). Patrz także damaszku wojna 280-279 p.n.e.; MACEDOŃSKIE WOJNY; SELEUCY­DÓW wojna z egiptem 109-168 p.n.e.