TOUSSAINTA L'OUVERTURA POWSTANIE

TOUSSAINTA L'OUVERTURA POWSTANIE FRANCUSKA REWOLUCJA odbiła się echem w kolonii francuskiej na Saint Domingue (Haiti), gdzie czarni nie­wolnicy, chcąc osiągnąć równe prawa i wol­ność, wzniecili w 1791 powstanie przeciw swoim panom. Frangois Dominiąue Tous-saint (1743-1803), samouk, dawny niewol­nik, zorganizował i dowodził murzyńską armią; gdy w wojnie z Francją wojska hiszpańskie dokonały inwazji na wyspę (patrz wojny rewolucyjnej francji 1792--1802), Toussaint przyłączył się do Hisz­panów. Szybkie działania wojenne zapew­niły mu sukces, przyjął potem nazwisko L'Ouverture (L'Ouverture - „otwarcie'). Do zwycięzcy zaczęli przyłączać się inni czarni przywódcy, tacy jak Jean Jacąues Dessalines (1758-1806) i Henri Christophe (1767-1820). W 1794 dowiedziawszy się, że Francja przyznała wolność wszystkim nie­wolnikom, Toussaint przeszedł na stronę Francuzów i w 1795 pomógł francuskiemu generałowi Etienne Laveaux wypędzić Hisz­panów z Santo Domingo (Republika Dominikany), a trzy lata później usunąć Ang­lików, którzy zajęli przybrzeżne tereny Saint Domingue. W 1797 Toussaint, który starał się zmniejszyć napięcia między czarnymi i białymi, był już faktycznym władcą His-panioli (Haiti i Republika Dominikany). Jego jedynym rywalem był Andre Rigaud (1761-1811), Mulat, przywódca na wpół niezależnego państwa w południowej części wyspy. Latem 1799 wojska Toussainta pod komendą Dessalines'a zaatakowały twierdzę Mulatów Jacmel i po siedmiu miesiącach oblężenia zmusiły Alexandre'a Petiona (1770-1818), zastępcę Rigauda, do kapitu­lacji. Toussaint pokonał potem samego Ri­gauda w bitwie pod Aąuin, zmuszając rywala i jego 700 żołnierzy do opuszczenia wyspy. W ciągu roku opanował całą wyspę i przyjął tytuł gubernatora generalnego (1801). Patrz także haitańsko-francuska wojna isoi-