TUKULERÓW WOJNY Z FRANCJĄ

TUKULERÓW WOJNY Z FRANCJĄ 1834--1864. Od IV do XIV w. w państwie Tekrur w dolinie rzeki Senegal w Afryce Zachodniej panował lud Tukulerów. W XI w. przeszli oni na islam, rozszerzyli swoje wpływy na północ z Marokiem włącznie i założyli dynas­tię Almorawidów. W XIV w. Tekrur został podbity przez państwo Mali i Tukulerowie utracili niezależność. W połowie XIX w. charyzmatyczny przywódca Omar el-Hadżdż (ok. 1795-1864) założył zakon tidżanija i usi­łując wskrzesić dawną świetność Tekruru, rozpoczął dżihad (świętą wojnę) z sąsiadami Tekruru. Omar nie uwzględnił stanowiska Francji, która skolonizowała przybrzeżne terytoria Senegalu. Za czasów gubernatora kolonii, Louis'a Faidherbe'a (1818-1889), Francuzi rozważali możliwość dalszej ekspan­sji w głąb lądu; dopóki Omar kierował swoje ataki na wschód od górnego biegu Senegalu, Francja miała się jedynie na baczności, gdy jednak Tukułerowie skierowali uwagę na zachód (1854), wojska francuskie zaczęły od drobnych potyczek w wojownikami Omara, a później (1856) uporały się z atakami Omara na garnizony. Tukulerowie powrócili na obszary nie zajęte przez Francuzów i zajęli Segu, duże królestwo Bambarów (1861); nie naruszając prawie interesów francuskich, rozciągnęli swą władzę daleko na wschód, do

Timbuktu w środkowej części Mali. Tuku-lerowie byli bezwzględnymi zdobywcami, w związku z czym zaczęły wybuchać bunty; zapanowai chaos, Omar zginął, a powstania wyczerpały jego synów (którzy prowadzili przez wiele lat wyniszczające walki dynas­tyczne o sukcesję). W tej sytuacji Francuzi, którzy byli dotychczas na ogół tylko obser­watorami, w 1890 zdołali opanować Segu i Senegal niemal bez walki.