ŚWIATOWA WOJNA l NA BAŁKANACH

ŚWIATOWA WOJNA l NA BAŁKANACH Na Półwyspie Bałkańskim wrzało od bardzo dawna; przyczyną były nieporozumienia na tle narodowościowym i dążenia ekspansjonistyczne (patrz bał­kańskie wojny). 28 lipca 1914 Austro-Węg-ry wypowiedziały wojnę Serbii (patrz świa­towa wojna 11914-1918), ale rozpoczęły dzia­łania, dopiero gdy wojska austro-węgierskie i niemieckie wyparły Rosjan z Galicji; ofen­sywa na Serbię nastąpiła z północy. W paź­dzierniku 1915 do państw centralnych (Niem­cy, Austro-Węgry i Turcja) przyłączyła się Bułgaria i niezwłocznie dokonała agresji na Serbię od strony południowej; wojska bułga­rskie zostały jednak rozbite przez nieprzyja­ciela mającego przewagę liczebną i ogniową. Austriacy rozpoczęli walkę z Czarnogórą sąsiadującą z Serbią i w styczniu 1916 zdoby­li jej stolicę. Następnie Bułgarzy i Austriacy najechali Albanię z północy i wschodu, nie zdołali jednak wyprzeć Włochów z połu­dniowej części kraju. Rumunia wahała się przez dwa lata rozważając, która strona ma większe szansę na wygranie wojny; w sierp­niu 1916 postanowiła stanąć po stronie mo­carstw Ententy i wypowiedziała wojnę pań­stwom centralnym. Wojska rumuńskie wkroczyły do Siedmiogrodu na Węgrzech, początkowo odnosząc sukcesy, ale wkrótce odrzuciły je dwie armie niemieckie. Nieba­wem Bułgarzy i Niemcy najechali Rumunię. W Grecji sprzymierzeni opanowali łączność (telegraf i poczta), flotę grecką, duże magazy­ny uzbrojenia i zablokowali wybrzeże. Fran­cuskie i brytyjskie korpusy ekspedycyjne w Salonikach (północna Grecja) gwaranto­wały neutralność Grecji w tej wojnie, ale aż do września 1918 nie podjęły żadnych dzia­łań przeciw Bułgarom w Macedonii. Alianci, wzmocnieni przez wypędzonych żołnierzy serbskich i wojska greckie, zaatakowali na trzech frontach i w ciągu dwóch tygodni zdobyli ważniejsze bułgarskie punkty oporu. Wkrótce Bułgaria wystąpiła o pokój i zgo­dziła się na bezwarunkową kapitulację. Sprzymierzeni nadal parli na północ i wy­zwolili Serbię oraz Czarnogórę. Siły rumuńskie wkroczyły powtórnie na bałkańskie pole bitwy i pomogły usunąć austro-węgier­skie i niemieckie z Rumunii i południowej Rosji. Zdetronizowano proniemieckich wła­dców państw bałkańskich (obecnej Albanii, Grecji, Rumunii, Bułgarii, Jugosławii i euro­pejskiej części Turcji); o losie tych państw zadecydowała później konferencja pokojowa. Patrz także węgierska rewolucja i9is; serb-SKO-BUŁGARSKA WOJNA 1885-1886.