ZEBRZYDOWSKIEGO ROKOSZ

ZEBRZYDOWSKIEGO ROKOSZ 1606-1607.

Król Polski Zygmunt III Waza (1566--1632) wzbudził niechęć swoich podda­nych dążeniem do objęcia szwedzkiego tronu, jawnym antykatolickim nastawie­niem, proaustriacką polityką i próbami wprowadzenia zmian ustrojowych, mają­cych na celu zwiększenie zakresu władzy królewskiej kosztem sejmu. Obrońcy „zło­tej wolności' wszczęli otwarty bunt w 1606. Szlachta polska pod wodzą Mikołaja Ze­brzydowskiego, wojewody krakowskiego, zaprotestowała przeciw decyzji Zygmunta w sprawie powołania stałej armii podporzą­dkowanej królowi oraz zniesienia zasady jednomyślności sejmu. Zebrzydowski i jego stronnicy wysunęli wiele żądań, które król odrzucił. Rokoszanie pustoszyli kraj. Do Stężycy i Lublina zwołali w 1606 zjazdy szlacheckie, na których wysuwano postulat detronizacji króla. W bitwie pod Guzowem 6 lipca 1607 wojska królewskie rozgromiły siły rokoszan. Mimo tej klęski Zygmunt III musiał pogodzić się z rokoszanami. Na sejmie w 1609 uczestnikom rokoszu przy­znano amnestię. Król zaprzysiągł ponownie artykuły henrykowskie (zasady określające ustrój Rzeczpospolitej, przyznające szerokie uprawnienia szlachcie, a ograniczające wła­dzę królewską).