ZULUSKA WOJNA DOMOWA

ZULUSKA WOJNA DOMOWA 1817-1819.

Zulusi byli małym plemieniem, które przy­wędrowało na wschodnią część wyżyny obec­nej Republiki Południowej Afryki; stali się silną grupą plemienną głównie dzięki wysił­kom ambitnego wodza Czaki (ok. 1787--1828). Czaka, poróżniony z ojcem (który był wodzem Zulusów), został wojownikiem w plemieniu Mtetwa. Po śmierci ojca Czaki (1816) przywódca ludu Mtetwa, Dingiswayo (zm. 1817), pomógł Czace zostać wodzem Zulusów. Obaj wodzowie byli bliskimi przy-

jaciółmi, a ich wojownicy walczyli razem przeciw wspólnym wrogom, jak np. przeciw Ndwandwe pod wodzą Zwide (zm. 1819). Gdy Zwide zamordował Dingiswayo, lud Mtetwe oddal się pod władzę Czaki i przyjął nazwę jego plemienia. Czaka zrewolucjoni­zował tradycyjne metody walki; wprowadził do uzbrojenia assegai - lekki oszczep, sfor­mował zdyscyplinowane oddziały wojow­ników, które walczyły w zwartym szeregu osłanianym przez duże tarcze ze skóry wołu. W 1819 w bitwie koło wzgórza Gąokoli dzięki przyjętej taktyce jego oddziały od­niosły zwycięstwo nad przeważającymi siła­mi Ndwandwe; Zwide poległ w walce. Wię­kszość Ndandwe opuściła te tereny i prze­niosła się na północ; Czaka został panem Zululandu. Czaka rozpoczął Mfecane („roz­bijanie') - wojny plemion, które doprowa­dziły na początku lat dwudziestych XIX w. do dewastacji tego regionu, ale pozwoliły Czace stworzyć militarne imperium Zulu-sów i poszerzyć zasięg władzy, zwłaszcza na obszar dzisiejszego Natalu. Wojownicy zu-luscy pokonali tamtejsze plemiona i wymor­dowali wielu ich członków.