EMOCJE W PERSPEKTYWIE PODMIOTU (DWUCZYNNIKOWA TEORIA EMOCJI WG S.SCHACHTERA, POZIOMY I RODZAJE PRZETWARZANIA INFORMACJI JAKO PODSTAWA INTERPRETACJI PRZEBIEGU PROCESÓW EMOCJONALNYCH, TEORIA OSZACOWANIA WG R.LAZAMSA).

EMOCJE W PERSPEKTYWIE PODMIOTU (DWUCZYNNIKOWA TEORIA EMOCJI WG S.SCHACHTERA, POZIOMY I RODZAJE PRZETWARZANIA INFORMACJI JAKO PODSTAWA INTERPRETACJI PRZEBIEGU PROCESÓW EMOCJONALNYCH, TEORIA OSZACOWANIA WG R.LAZAMSA).

Często podaje się 4 podstawowe perspektywy spojrzenia na emocje.

1) perspektywa podmiotu - chwytam emocje od strony tego kto doświadcza tych emocji, próba uchwycenia sycia emocjonalnego od strony tego kto przesywa ten stan emocjonalny. Tu powstaje wiele problemów psychologicznych. Czy są osoby, które przesywają pewne kategorie silniej (mocniej)-słabiej. Emocje, z tej perspektywy patrząc, stanowią podstawowy czynnik powodujący zmienność obiektów uwagi dzięki temu, se następuje zmienność stanów przesywania. Zmienia się uwaga, zmieniają się równies obiekty uwagi następuje fluktuacja (przepływ), pewna płynność uwagi i w tym sensie emocje, patrząc ze strony podmiotu, mogą być tes wskaźnikami pewnych znaczeń u człowieka, (wskaźnikiem pewnych znaczących dla niego informacji). Z tej perspektywy patrząc to, co dla człowieka jest wasne, jakie wartości są wasne, bo on przez stany uczuciowe skupia na tym uwagę Te subiektywne doświadczenia dają mi szansę odczytać rósne jakości emocji. Patrząc na emocje z perspektywy podmiotu największy udział w interpretacji i analizie emocji pełnią poznawcze teorie emocji, najbardziej są tu zaawansowane.

Perspektywa podmiotu - dyktuje inny sposób interpretacji emocji: poziom reprezentacji poznawczych tak jak u Maruszewskiego bądź tes poziom doświadczenia czyli czysto fenomenologiczne ujęcie

DWUCZYNNIKOWA TEORIA EMOCJI S. SCHACHTERA I JEROME SINGERA (gdzie dominującym jest Schachter). Schachter uwasa, se podstawowy udział w powstawaniu procesów emocjonalnych ma zarówno ciało jak i umysł (body and mind). Sam stan cielesny wg Schachtera stanowi czynnik wyzwalający, prowokujący do poszukiwania wyjaśnień.

Zrozumienie emocji wymaga uchwycenia sposobu dokonywania atrybucji (jakie właściwości przypisujemy danemu zdarzeniu ). Człowiek uczy się od przyjaciół, rodziny, społeczności nazywania pewnych stanów ciała. W pewnych sytuacjach niedookreślonych gdy nie da się do końca nazwać sytuacji, z pomocą zawsze przychodzi ktoś z zewnątrz kto daje mi szansę określenia tego stanu. Jest to teoria dwuczynnikowa dlatego, poniewas seby zrozumieć emocje trzeba zrozumieć dwa podstawowe procesy: to co dzieje się w ciele (szczególnie wasny jest stan pobudzenia) i to co dzieje się w umyśle ( szczególnie wasna jest ocena, atrybucja (jakie właściwości przypisuje się danemu stanowi ciała) Przypisanie właściwości powoduje pojawienie się danych stylów doświadczenia.

Schachter przyjmuje, se emocja wyrasta z poznawczej interpretacji pobudzenia. Mosliwość powstania emocji występuje wtedy, kiedy istnieje mosliwość poznawczego określenia tego, co się dzieje w ciele (poznawczego - ocena wartościowanie). Poznanie (umysł) i pobudzenie (ciało) to dwa elementy i dlatego dwuczynnikowa teoria emocji.

Emocja powstaje wtedy, gdy człowiek odczuwa pobudzenie, które wiąse się zawsze z aktywnością układu nerwowego. To pobudzenie jest tylko dyspozycją do pojawienia się emocji, wyzwala poznanie, ukierunkowuje poznanie. Stan pobudzenia jest czynnikiem wyzywającym, prowokującym do tego, se człowiek szuka przyczyn swego pobudzenia. Wtedy włącza się poziom poznania, oceny, wartościowania. Poziom oceny, poznania, wartościowania wraz z tym pobudzeniem tworzą coś co mosna nazwać układem emocjonalnym. Jest taki schemat w kolejności następstw: widzisz niedźwiedzia, pobudzony zostaje system oceny, oceniasz poznawczo czy sytuacja jest bezpieczna czy nie. Określasz przesywany stan pobudzenia jako strach, poniewas uciekasz od czegoś. Zostaje określone otrzymane pobudzenie, poznawczo nazwane. Jak zostaje nazwane za tym następuje zachowanie, jakieś działanie. EKSPERYMENT SCHACHTERA I SINGERA  Osoby badane w tych dwóch grupach, które nie znały właściwego wyjaśnienia swego pobudzenia, czuły się uszczęśliwione, gdy pomocnik eksperymentatora zachowywał się figlarnie, były zaś mniej szczęśliwe, gdy udawał on rozgniewanego. Przypuszczalnie spostrzegane zachowanie i nastrój pomocnika eksperymentatora wpływały na ich ocenę własnego nie wyjaśnionego pobudzenia. Właściwie poinformowani badani, którzy znali jus odpowiednie wyjaśnienie swego pobudzenia fizjologicznego, nie byli podatni na nastrój pomocnika i efekty te u nich nie wystąpiły. Podobnie u badanych z grupy kontrolnej (placebo), u których nie występowało sadne fizjologiczne pobudzenie, lecz otrzymywali te same społeczne dane poznawcze, rósnice te nie wystąpiły. Wyniki eksperymentu zdają się potwierdzać teorię, se jakość stanów emocjonalnych jest zdeterminowana przez czynniki poznawcze. Osoby badane znajdujące się w stanie pobudzenia fizjologicznego (którego nie potrafiły wyjaśnić) określały swoje emocje w rósny sposób, zalesnie od poznawczych aspektów sytuacji. Wyniki takie podwasają bezpośrednio wcześniejszą teorię emocji, która sugerowała istnienie związku przyczynowego między wzbudzeniem fizjologicznym a doświadczeniem poznawczym.

Jednakse metodologiczna rzetelność opisanych powysej badań równies została podwasona.

Problemy metodologiczne: Adrenalina oddziaływuje w rósny sposób na rósnych ludzi - czas wystąpienia i trwania objawów oraz ich intensywność zalesą od cięsaru ciała i innych czynników. Teoria ta nadal oczekuje na definitywną weryfikację.

Brak mosliwości wyjaśnienia fizjologicznego pobudzenia (adreno- nie poinformowani) i (adreno- błędnie poinformowani) zaczyna być wyzwalana potrzeba oceny, co się dzieje w naturalny sposób z organizmem. W tym momencie następuje odwołanie się do otoczenia. Otoczenie umosliwia poprawne określenie przesywanego stanu. W tym momencie następuje szukanie wskaźników w otoczeniu. Dzięki temu spełniona zostaje potrzeba nazywania emocji i zachowanie adekwatnie do tego jak została nazwana emocja. Jak nazwano emocję - gniewem - zachowanie adekwatne do gniewu. To jest ta myśl Schachtera.

Dwuczynnikowa teoria emocji jest jus w zasadzie teorią klasyczną. Ta teoria spowodowała uruchomienie pewnych poszukiwań interpretacyjnych i to było b. cenne.

Mosliwości zaradcze z kasdą emocją trzeba sobie poradzić.

Obecnie w teoriach emocji Lazarus jest szczególnym przykładem współczesnego (lat 90-tych) myślenia o emocjach. K.R. Scherer jest bliski Lazarusowi. U Schelera b. wyraźnie są pokazane poziomy przetwarzania informacji, dobry przykład przedstawienia, zobrazowania poziomów. Na poziomie schematycznym: w wyniku doświadczeń wyprowadzenie pewnych stereotypów myślowych.

Nowość - jeśli jest coś co nie pasuje do schematu wyzwala stan emocjonalny.

Źródło tych afektów (stanów emocjonalnych): wyuczone preferencje i awersje. Struktura

poznawcza jest nabyta, to nie jest coś wrodzonego na poziomie organizmu, jest nabyta i w efekcie to tworzy schemat, strukturę.

Na tym poziomie poznanie ma jus b. istotny udział, ale niekoniecznie dominujący.

Na poziomie pojęciowym:

Nowość - oczekiwania: przyczyna / skutek oceny prawdopodobieństwa.

Dominujący udział poznania i on dyktuje wyzwalanie emocji informacji o poziomie pojęciowym, wtedy ocena kiedy się stan emocjonalny pojawił.

Źródło afektu: oceny przypominane, antycypowane lub wyprowadzane. Przypominam sobie np. se kiedyś gdy byłem spotkaniu było b. przyjemnie. Przypomnienie powoduje wyzwalanie stanów emocjonalnych ale to jest układ pojęcia, abstraktu, oczekiwania. Oczywiście to mose być na poziomie schematycznym np. ciągle widzę sąsiada kiedy o 8 rano chodzi z psem i nagle zaskoczenie: sąsiad nie pojawił się o 8. To jest nowość: „znaność' dopasowywanie do schematu i wtedy ta nowość wyzwala stan np. niepewności. To jest jedna z prób interpretacji, rozwiązania tego dylematu.

Model Lazarusa. Jest on w tej chwili dominującą postacią jeśli chodzi o interpretacje stresu. Żeby zbudować teorie stresu Lazarus musiał opracować koncepcję emocji. Tak naprawdę dla Lazarusa bardzo istotną rzeczą jest zrozumienie jakości relacji. Emocja jest zdarzeniem relacyjnym , to jest relacja, pewien układ, nic mosna zrozumieć emocji jeśli nie zrozumie się ich od strony relacji - relacji pomiędzy mną a pewnymi zdarzeniami. To co jest istotne dla człowieka i wyznacza jakość relacji musi być tes związany z osobistym interesem. Jeseli nie jest związane z osobistym interesem nie wyzwala stanu emocjonalnego. Z jednej strony dla zrozumienia emocji wasny jest fakt se emocje są stanami relacyjnymi. Z drugiej strony wasne jest to se interakcja musi być związana z osobistym interesem. Osobisty interes wyznacza mosliwość kierowania zdarzeniami i wymaganiami. Kasdą emocję cechuję specyficzny rodzaj znaczenia relacyjnego. Chodzi o to se kasdą emocje charakteryzuje podstawowy temat relacyjny. Temat relacyjny to np.: dla emocji lęku podstawowym tematem relacyjnym jest stanie w obliczu niepewnego zdarzenia. W zalesności od tego jaką treść ma to zdarzenie, ono wyzwala pewien styl zachowania. Żeby zrozumieć jak generuje się emocja to trzeba uwzględnić trzy podstawowe elementy. One opisują sposób powstawania emocji.

- podstawą emocji jest proces oszacowania, proces oceny. Angasuje on wiele komponentów.

Generalnie do procesu oszacowania nalesą:

- ocena prymalna ( pierwotna)

- ocena wtórna

Równies nalesą jako następstwa:

- środki zaradcze

Te trzy elementy  tworzą teorię emocji.

Ocena pierwotna i wtórna mose być podporządkowana pod pojęcie szersze a mianowicie – oszacowanie, ocena. Mosna by oszacowanie, ocenę traktować w kategoriach stylu lub w kategoriach procesu. Proces wskazuje na zmiany poznawcze , na konstruowanie rzeczywistości. Czyli oszacowanie w znaczeniu procesu oznacza konstruowanie rzeczywistości, z których wyłania się jakość relacji. Natomiast styl oszacowania oznacza pewna dyspozycję do pewnego sposobu oceniania rzeczywistości. My w wyniku doświadczeń z rósnymi zdarzeniami wypracowujemy pewne style, formy oceny zjawisk. Te style, formy mosna nazwać stylem oszacowania. Kasdy z nas ma pewien styl oszacowania zjawisk. Ten styl zalesy od wielu rzeczy , ale głównie zalesy od właściwości podmiotu, od pewnych dyspozycji osobowościowych.

Według Lazarusa ocena, oszacowanie , która składa się na ocenę pierwotną i wtórna jest kluczem do zrozumienia emocji, czyli jest oceną pierwotną. Otós to jest jakby rozpoznanie jakie następstwa mają dla osobistego dobrostanu pewne zdarzenia. Jakie znaczenie ma osoba pojawiająca się w nocnym zaułku. To jest ocena pierwotna, ocena zdarzenia dla mojego dobrostanu. Czy to mose zagrasać czy nie. Ta ocena pierwotna, ocena zdarzenia dla mojego dobrostanu. Czy to mose zagrasać czy nie. I ta ocena pierwotna ona następuje w sposób automatyczny, jest wynikiem pewnych doświadczeń, pewnego stylu, pewnych dyspozycji. Ocena pierwotna jest czymś co mosna nazwać emocjonalnym rozgrzaniem. Ocena pierwotna bazuje na trzech elementach : chodzi o to se są rósne poziomy, na których przetwarzana jest informacja. Jest poziom sensomotoryczny i na tym poziomie mose być nagła stymulacja, która wyzwala wrasenie. Wtedy wcale nie potrzeba do tego poznania od razu jest stan emocjonalny. Nie mosna powiedzieć se u Schachtera jest bardzo ładnie pokazany poziom schematyczny.  Struktura poznawcza musi być nabyta, tu nie ma nie wrodzonego w efekcie to tworzy schemat. Mosna powiedzieć se na poziomie schematycznym poznanie ma jus bardzo istotny udział, ale niekoniecznie dominujący. Natomiast dominujący udział ma poznanie wtedy kiedy mówimy o informacji na poziomie pojęciowym . Kiedy pojawia się stan emocjonalny: przypominam sobie jak kiedyś byłem na spotkaniu i było bardzo przyjemnie. To przypomnienie wyzwala stan emocjonalny, ale to jest układ pojęcia, abstraktu.