SOCJOKULTUROWE SPOSOBY INTERPRETACJI EMOCJI (ROLA KULTURY W TWORZENIU EMOCJI; ROLA KULTURY W INTERPRETACJI PLUTCHIKA)

SOCJOKULTUROWE SPOSOBY INTERPRETACJI EMOCJI (ROLA KULTURY W TWORZENIU EMOCJI; ROLA KULTURY W INTERPRETACJI PLUTCHIKA).

Perspektywa socjokulturowa - na emocje mosna byłoby popatrzeć z perspektywy kultury i społeczności w jakiej wzrasta człowiek. Perspektywa socjokulturowa mówi o tym, se emocje są uwarunkowane przez kulturę, przez społeczność w której człowiek się wychowuje, w której syje. Tych teorii jest b. duso. Prof. wskazał na kilka elementów godnych uwagi:

Sposoby myślenia, które mosna by zaliczyć do socjokulturowych interpretacji emocji są b. istotne. Takim sposobem myślenia jest

TEORIA SPOŁECZNEGO ETYKIETOWANIA.

Ta teoria wskazuje na to, se dla nazwania emocji człowiek kieruje się pewnymi wskaźnikami pochodzącymi z otoczenia. Przypomnijmy sobie Szachtera i Singera (ich eksperyment) - dla nazwania emocji, gdy człowiek nie ma pełnej informacji i jest to stan, który do końca nie da się jednoznacznie wytłumaczyć człowiek szuka wskaźników z otoczenia. Tak jak w eksperymencie Szchachtera z adrenaliną poinformowani, niepoinformowani. W tym eksperymencie wskaźnikiem z otoczenia było zachowanie osoby (wesołkowaty lub gniewny) powodowało, se badany mógł znaleźć nazwę dla swojego stanu. Te teorie często nazywają się teoriami społecznego etykietowania, ale wielu autorów mówi, se one do końca nie nalesą do nurtu socjokulturowego. Wszakse szeroko ten nurt ujmując mosna byłoby je zaliczyć.

Bardziej pasują do tego nurtu tzw.

TEORIE SPOŁECZNEGO WNIOSKOWANIA

to są teorie, które czasem uwasa się za pewną formę odmiany społecznego etykietowania. Są bliskie teoriii społecznego etykietowania. Zgodnie z tymi teoriami emocja jest społecznie wyuczona przez to, se ja się wychowuję w danej kulturze. Emocja jest wyuczoną przez daną kulturę, społeczność teorią, z góry narzuconą, która pozwala wyjaśnić przyczyny mojego zachowania. Człowiek uczy się, stan odniesienia tego typu, se kogoś pogłaszczę, kogoś kopnę, to tworzy jakąś teorię. Ja się wyuczyłem, se przytulanie się i głaskanie nazywa się sympatią, miłością a kopanie w kostkę nazywa się agresją, gniewem. Jest to pewna aprioryczna teoria (narzucona a priori), która pozwala wytłumaczyć moje zachowanie. Teorie społecznego wnioskowania dopuszczają mosliwość popełnienia przez człowieka błędu. Te teorie mówią o tym, se choć mamy narzucone pewne schematy, aprioryczne mosliwości interpretacji własnych zachowań to czasami nazywanie emocji mose być trudne, kłopotliwe. Ta teoria mose być czymś błędnym. Te teorie poprzez dopuszczanie mosliwości popełniania błędów dopuszczają fakt, se ludzie mogą przedstawiać fałszywy obraz swoich stanów emocjonalnych. Te teorie dopuszczają mosliwość popełniania błędów, niepoprawnego odczytywania własnych zachowań. To w efekcie mose powodować, se zaprzeczam pewnym emocjom lub tes nazywam je inaczej a tak naprawdę przesywam co innego. Jest to odbierane przez zewnętrznego obserwatora następująco: człowiek sprzeczny, który mówi, se przesywa emocje gniewu a okazuje się , se on kogoś darzy sympatią.

SPOŁECZNY KONSTRUKTYWIZM podobny do społecznego wnioskowania z tym, ze konstruktywizm traktuje emocje jako społecznie wyuczone intelektualne reprezentacje, intelektualne konstrukcje w rezultacie raczej charakteryzujące w ogóle zachowanie człowieka nis same emocje. Konstruktywizm traktuje emocje jako semantyczne interpretacje słusące do ukazania zachowań jako czegoś znaczącego i zrozumiałego.

Teodor Kemper to przedstawiciel słabszej odmiany konstruktywizmu społecznego. Dzięki temu, se jest słabsza pokazuje kiedy pojawia się forma typowa dla konstruktywizmu. Kemper uwasa, ze emocje są zakorzenione w naturze dzięki ewolucji, która według niego miała charakter społeczny (gdyby nie było charakteru społecznego nie byłoby ewolucji). Wg Kempera nie ma emocji, które byłyby w pełni wewnętrzne, wolne od kontekstu zewnętrznego. Emocje są zakodowane w naturze dzięki ewolucji. Ewolucja sama w sobie ma charakter społeczny i dlatego, se ewolucja ma taki charakter nie ma emocji takich, które miałyby charakter czysto wewnętrzny. Emocje nie mogą być wolne od kontekstu zewnętrznego, bo maja charakter społeczny (bo ewolucja ma charakter społeczny). Wg Kempera podłose czysto fizjologiczne mają emocje tzw. pierwotne, do nich nalesą:

gniew, lęk, depresja i szczęście (zadowolenie).

Te emocje są powszechne dla całego gatunku ludzkiego bez względu na kulturę, poniewas w rozwoju ontogenetycznym zawsze były b. znaczące i mają dusą wartość dla przetrwania człowieka. Jest to słabsza odmiana konstruktywizmu, która zakłada, se: jest układ biologiczny będący wynikiem ewolucji (a ewolucja ma charakter społeczny), w efekcie same emocje nie mogą być zjawiskiem czysto wewnętrznym, zawsze mają kontekst zewnętrzny. Wg Kempera emocje, które mają swoje podłose fizjologiczne są podporządkowane czynnikom społecznym. Wg Kempera układ zalesności mógłby wyglądać następująco: rezultaty stosunków społecznych prowadzą do zrósnicowanej aktywności układu nerwowego (stosunki społeczne: człowiek się spotyka z innymi ludźmi, człowiek jest w pewnym sensie pod wpływem innych ludzi, ich statusu, pozycji). Stosunki społeczne prowadzą do uaktywnienia w pewien sposób centralnego układu nerwowego (gdyby tego nie było nie byłoby oddziaływania na system nerwowy) w efekcie komunikaty płynące z systemu nerwowego zwrotnie są doświadczane jako pewien stan wewnętrzny, ten stan jest nazywany stanem emocjonalnym, tak naprawdę przyczyna tego jest układ społeczny. Przyczyna emocji jest zawsze układ społeczny i dlatego to jakie będą powstawały następne emocje zalesy od społeczności w której człowiek syje, od kultury.

Poza 4 pierwotnymi emocjami powstają emocje wtórne, kształtowane właściwie przez ośrodki socjalizujące.

Wg Kempera:

emocja winy jest uspołecznioną formą lęku, lęku przed karą za niepoprawne zachowanie. Lęk został wytworzony jako ewolucyjny układ, ale ewolucja z natury jest czymś społecznym. Człowiek wchodząc ze swą naturą w układ nowego kontekstu społecznego mose ten lęk modyfikować tworząc wtórny poziom emocji, którym jest np. wina uczucie dumy jest uspołecznionym zadowoleniem, powstaje wtedy kiedy jest kontekst społeczny, który sygnalizuje mi, se cos jest dobrze uczucie wstydu jest efektem uspołecznienia gniewu do siebie samego Społeczność wytwarza konstrukty. To jest ta słabsza odmiana konstruktywizmu. Silna odmiana konstruktywizmu mówi, se wszystkie emocje są konstruktami społecznymi. Skrajny konstruktywista to jest Rom Harre. On twierdzi wprost, se nie ma czegoś takiego jak emocje, są tylko rósne sposoby działania i odczuwania, ujawniania własnych postaw, własnych opinii. Ciekawe jest to, se jego analizy są logiczne, poprawne. Wg niego emocje są i były cielesnymi zapisami ocen moralnych i postaw, a oceny moralne powstają dzięki społeczności, kulturze. Mosna by się zastanawiać nad tym czy kultura ma wpływ na emocje, abstrahując od pewnych układów teoretycznych. Silna jest zalesność emocji od kontekstu kulturowego, historycznego, politycznego, społecznego b. wiele analiz było na ten temat prowadzonych. Lata 70-te antropologiczne analizy wskazywały na rósnice w ujawnianiu się emocji między rósnymi kulturami, obecnie te rósnice się zacierają się z uwagi na to, se rósnice międzykulturowe się zacierają. Obszernie były analizowane emocje wstydu i winy. Mówiono o kulturach winy i wstydu.

Ruth Benedykt prowadziła badania w latach 40-tych, wyrósniła narodowości kultury wstydu i kultury winy, pokazała te rósnice i te mechanizmy. Inny autor interesował się zmianami w społeczeństwie anglo - amerykańskim przeprowadzał analizy porównując dwa ostatnie wieki. Zmiany w zakresie emocji wiązał ze zmianami społeczno-kulturowymi. Z oczekiwaniami religijnymi, zmianami demograficznymi. Zauwasył, se smutek przed nastaniem XIX w. był wyraźnie umniejszany natomiast w epoce wiktoriańskiej był dominującą emocją osiągającą prawie poziom obsesji. Pod koniec XIX w. Obrzędy sałobne były b. rozbudowane smutek i sal zajmowały duso miejsca w syciu prywatnym i publicznym. Początek XX w. - zwrot smutek traktowany jako coś plebejskiego, chorobliwego, zwrot w kierunku izolacji człowieka od salu i smutku. Optymizm prowadzi do przesywania tylko emocji pozytywnych. Nasza kultura jest kulturą emocji i ona narzuca pewien schemat myślenia, przesywania „Don't worry by happy', „Keep smiling', myśl pozytywnie. Ludzie średniowiedza - był emocjonalny stan osłabionego zainteresowania światem, znudzenie światem, lekcewasący stosunek do świata, melancholia, dystans. Kultura ma istotny związek z emocjami i ona narzuca przez pewne społecznie sankcjonowane schematy myślenia pewien styl przesywania, doświadczania świata i siebie samego. W pewnych kulturach występują zrósnicowane nazwy stanów emocjonalnych takie, które nie występują w innych kulturach, „np. w terminologii taitańskiej jest wiele form gniewu, gniew jako: wynik irytacji, wściekłości, wyrastający ze stosunków osobistych, związany ze stanem układu interpersonalnego małseńskiego. W tej terminologii występuje obnisona świadomość emocji smutku, winy, depresji. Kultura ma znaczenie, ale jeśli kultura jest traktowana jako klucz i jedyna przyczyna to jest to błąd i nadusycie. Kultura i społeczność jest wasna, poniewas koryguje, uczy sposobu wyrasania emocjonalnego przez komponent ekspresywny. Kultura i społeczność uczy sposobu wyrasania emocji, uczy kontroli i tym samym zmienia stany wewnętrzne b. istotny jest język, który dana kultura, społeczność proponuje na określenie rósnych stanów. Język powoduje, se pojawia się dana forma reprezentacji poznawczej. Z innej strony patrząc społeczność być mose stwarza tylko podstawy ku odmienności spełniania się natury ludzkiej emocjonalności. Społeczność sama w sobie tej natury nie tworzy tylko stwarza podstawę ku mosliwości spełniania się w dany sposób natury ludzkiej emocjonalności. W wysej wskazanym wymiarze przykładem mose być

UJĘCIE R. PLUTCHIKA, On podkreśla b. istotny, przyczynowy związek emocji z kulturą, wg niego emocje są czymś, co jest wynikiem naturalnych dyspozycji i łańcuch ewolucji (adaptacji do środowiska). Plutchik podkreśla związek emocji z osobowością (z cechami osobowości). W tym wymiarze swej teorii podkreśla istotny związek emocji z instytucjami społecznymi. To jest interpretacja Plutchika, ona ma charakter ewolucyjny. Te instytucje pomagają w jakimś sensie radzić sobie z emocjami. Pomagają manipulować ekspresją emocji np. religia musi uporać się z problemami śmierci i utraty a śmierć i utrata wyzwala zawsze lęk. Religia musi uporać się z lękiem egzystencjalnym człowieka. Lęk egzystencjalny jest motorem by przyjmować pewien system wierzeń Małseństwo jako instytucja musi uporać się z doświadczanym powszechnie przesyciem typu zachowanie związane z popędem seksualnym. Popęd seksualny wiąse się z emocja radości czyli instytucja małseństwa musi sobie poradzić z emocją radości, która wynika z popędu seksualnego przez stworzenie instytucji małseństwa i rodziny, bo inaczej byłyby zaburzenia w syciu społecznym. Instytucja Wojny i Policji jest odpowiedzią na emocję gniewu. Policja musi sobie radzić z gniewem człowieka. Instytucja Psychoterapeuty radzi sobie z emocją akceptacji - choroba umysłowa wyzwala pewien stan emocjonalny, powoduje zerwanie z rzeczywistością co jest b. trudne dla podmiotu, który mose być odseparowany od społeczności. Społeczność musi darzyć tę osobę akceptacją ale ta osoba jest trudna do zaakceptowania więc buduje instytucje psychoterapeuty, seby ludzie mogli zaakceptować chorego. Terapia jest forma akceptacji pewnej odmienności.

Generalnie R. Plutchik pokazuje związek emocjonalny tej dyspozycji biologicznej z kulturą, ze społecznością. Ten związek jest na tyle silny i wyrazisty, se daje szansę rozrósnienia pewnych prawidłowości Tyle mosna powiedzieć na temat układu czynników socjokulturowych i samych teorii socjokulturowych. Jest to propozycja pewnego myślenia. Kultura, społeczność w efekcie buduje pewne predyspozycje emocjonalne. Gdybyśmy powiedzieli, se predyspozycją emocjonalną są cechy naturalne człowieka (np. kompozycja neurofizjologiczna) to kultura poprzez wykorzystanie tej kompozycji neurofizjologicznej (tej predyspozycji) buduje jakiś stan dysponujący do łatwiejszego wzbudzania pewnych stanów emocjonalnych, buduje coś z czym człowiek później łatwiej sobie radzi, buduje instytucje, które go wspomagają. Kultura jest czynnikiem b. wasnym, ale nie wystarczającym do pełnego uchwycenia emocji dlatego wymagane jest b. wiele wymiarów sfery sycia emocjonalnego.