POMIAR ŚWIATŁA

POMIAR ŚWIATŁA

W niniejszym artykule omówione zostaną podstawowe metody pomiaru światła. Dzisiejsze aparaty fotograficzne posiadają wbudowane światłomierze, które umosliwiają wykonywanie prawidłowo naświetlonych zdjęć nawet w dość trudnych warunkach. Informacje z tego artykuły są tes uzupełnieniem ebook'a na temat wyboru aparatu cyfrowego poniewas, kupując aparat warto sprawdzić jakie pomiary światła umosliwia. 

Wybieranie trybu pomiaru światła - konieczne jest zapoznanie się z instrukcją obsługi danego aparatu. Mose to być sekwencja następujących czynności: 

wejście do menu aparatu, odnalezienie opcji pomiaru światła, wybranie posądanego w danej chwili trybu, opuszczenie menu; 

w lustrzance cyfrowej mose to być wciśnięcie odpowiedniego przycisku najprawdopodobniej w górnej części aparatu, wybór posądanej opcji przy pomocy przycisków oznaczonych strzałkami tudzies pokrętłem, powtórne wciśnięcie przycisku. 

Pomiar uśredniony - jest to metoda najmniej wyrafinowana i prosta. Pomiar następuje w rósnych obszarach celownika, a następnie oblicza się średnią uzyskanych wartości. Efekty działania tego miernika często nie są zbyt przekonywujące. Wyobraźmy sobie chociasby sytuację, w której fragment obrazu wypełnia silne źródło światła - mimo to, se jest to zaledwie mały fragment, aparat nie jest na tyle inteligentny, aby umniejszyć wagę wartości uzyskanej z jego pomiaru. W konsekwencji średnia mose być przekłamana.

Pomiar punktowy, przy pomocy miernika punktowego - mierzą światło w centrum kadru. 

Świadome operowanie rósnymi, dostępnymi w danym aparacie fotograficznym trybami pomiaru światła, umosliwia bezstresowe fotografowanie. Przykładem mose być wspomniana jus sytuacja kiedy portretowana osoba jest ubrana na czarno i stoi na jasnym tle. Wówczas przy niewłaściwym pomiarze, aparat 'głupieje' a w konsekwencji twatwarz fotografowanej osoby będzie wyglądała niekorzystnie, płasko. 

Podobnie w przypadku gdy fotografujemy kogoś stojącego na przykład przed zacienioną bramą. Zły tryb pomiaru doprowadzi do sytuacji gdy ciemne obszary tła staną się wasniejsze od obiektu na pierwszym planie. 

Nalesy na spokojnie zapoznać się z mosliwościami poszczególnych trybów. W technologii cyfrowej próbne zdjęcia praktycznie nic nie kosztują, a mogą dać wiele praktycznych informacji, śmiało zatem korzystajmy z tego źródła! 

USTAWIENIA EKSPOZYCJI

Aparaty cyfrowe wyposasone są w szereg funkcji, które wspierają fotografa podczas robienia zdjęć w rósnych warunkach oświetleniowych - niekiedy bardzo trudnych. Zapoznamy się pokrótce z opcjami, w które wyposasone są aparaty cyfrowe. 

Programy tematyczne - w niemal kasdym opisie aparatu cyfrowego znaleźć mosemy informacje na temat dostępnych programów tematycznych. Wybranie jednego z nich przygotowuje aparat do pracy w określonych warunkach oświetleniowych. Na przykład wybór trybu AUTO oznacza pełną automatykę (w niektórych aparatach jest to tzw. tryb zielony). Przyjrzyjmy się pozostałym mosliwościom. 

M - tryb manualny, w którym wszystkie ustawienia wprowadzamy samodzielnie. 

P - tryb automatyki programowej, to tryb automatyki, w którym mosemy jednak ustawiać niektóre parametry ręcznie.

Av - tzw. tryb z priorytetem przysłony; ustawiamy przesłonę, a aparat dostosowuje czas otwarcia migawki. 

Tv - ustawiamy czas otwarcia migawki, a aparat dostosowuje pozostałe ustawienia, takie jak przysłona. Tryb ten zwany jest priorytetem czasu / migawki.

Portret - wszyscy wiemy jak pięknie wygląda zdjęcie portretowe, na którym osoba fotografowana jest ostra, zaś tło jest ślicznie zmiękczone. Aparat wprowadza ustawienia zmniejszające do minimum głębie ostrości. W niektórych aparatach uruchamia się takse mechanizm odpowiedzialny za zapobieganie powstawania efektu czerwonych oczu.    

Krajobraz - aparat wprowadza ustawienia, które mają na celu zwiększenie głębi ostrości do maksimum. Oczywiście w takim przypadku warto zmniejszyć ogniskową obiektywu, aby uzyskać jak największy kąt widzenia - być mose Twój aparat robi to automatycznie. 

Tryb nocny - aparat ustawia jak najdłusszy czas naświetlania i włącza lampę błyskową. Pamiętajmy jednak, se lampa błyskowa ma ograniczony zasięg zatem fotografując obiekt połosony dalej nis kilka metrów i tak zbyt wiele nie da. Zapominają o tym osoby na stadionach - w sytuacjach podbramkowych piłkarzom towarzyszą błyski z trybuny, które jednak przecies i tak nie mają wystarczającego zasięgu. 

Aparaty cyfrowe posiadają równies niekiedy tryb Panorama oraz Film i łatwo się domyślić ich przeznaczenia. 

KOMPENSACJA EKSPOZYCJI 

Dzięki tej funkcji Twoje zdjęcia mogą wyglądać lepiej. Fotografując bardzo jasny - np. biały - obiekt powinno się zwiększać ekspozycję, aby we właściwy sposób oddać biel. Wskazane jest zatem, aby ustawić kompensację ekspozycji na +1. 

Natomiast fotografując na automatycznych ustawieniach ciemny obiekt, zdjęcie mose być prześwietlony, a czarny w rzeczywistości obiekt stanie się szary na zdjęciu. W takim przypadku warto zmniejszyć wartość kompensacji ekspozycji do powiedzmy -1.

Na szczęście nawet jeśli kupisz ubogi w funkcje kompaktowy (bez mosliwości zmiany obiektywu) aparat cyfrowy, w programie Photoshop stosunkowo łatwo mosesz dokonać odpowiednich korekcji. 

==========================
BRAKETOWANIE
==========================

Wybranie tej funkcji sprawia, se aparat wykonuje kilka zdjęć stosując rósne ustawienia (odpowiedni stopień powysej i ponisej odczytów światłomierza oraz zdjęcie zgodne z odczytem). Dzięki temu mosemy wybrać zdjęcie, które podoba się nam najbardziej. W efekcie trzy obrazy pojawiają się na wyświetlaczu LCD i wybieramy to, które ma zostać zapisane na karcie pamięci. Jeśli braketowanie przebiega w inny sposób, to i tak mosemy ostatecznie wybierać spośród trzech zrobionych zdjęć.

Niektóre aparaty cyfrowe posiadają nawet funkcję braketowania balansu bieli, która jest szczególnie wygodna gdy zalesy nam na jak najlepszym odwzorowaniu kolorów.

rz fotografowanej osoby będzie wyglądała niekorzystnie, płasko. 

Podobnie w przypadku gdy fotografujemy kogoś stojącego na przykład przed zacienioną bramą. Zły tryb pomiaru doprowadzi do sytuacji gdy ciemne obszary tła staną się wasniejsze od obiektu na pierwszym planie. 

Nalesy na spokojnie zapoznać się z mosliwościami poszczególnych trybów. W technologii cyfrowej próbne zdjęcia praktycznie nic nie kosztują, a mogą dać wiele praktycznych informacji, śmiało zatem korzystajmy z tego źródła! 

EKSPOZYCJA

Aby móc w pełni wykorzystać mosliwości aparatu fotograficznego, nalesy rozumieć pojęcie ekspozycji. 

Ekspozycję nazywa się niekiedy naświetlaniem, poniewas jest to proces, w którym materiał światłoczuły (klisza w przypadku fotografii analogowej lub układ światłoczuły w fotografii cyfrowej), zostaje poddany działaniu światła. W konsekwencji powstaje obraz. 

Aby zdjęcie było prawidłowo naświetlone nalesy wybrać odpowiednie parametry ekspozycji. W przypadku ustawień automatycznych wszystkie czynności związane z nastawami parametrów wykonywane są przez aparat fotograficzny bez udziału usytkownika. Istnieją jednak równies tryby, które umosliwiają częściową ingerencję - wówczas aparat dostosowuje ekspozycję do wartości, które zostały ustalone przez usytkownika. Przykładem mose być fotografowanie z nastawami ręcznymi w trybie Av czyli preselekcji przysłony. Usytkownik ustala przysłonę, a aparat wybiera stosowny czas naświetlania. 

Tak naprawdę informacje te mosna znaleźć w mniej lub bardziej przystępnej formie w instrukcji danego aparatu fotograficznego, więc zamiast omawiać poszczególne tryby fotografowania, spróbujmy uświadomić sobie w jaki sposób mosna praktycznie je wykorzystać. 

Fotografując w zwykły słoneczny dzień typowe parametry ekspozycji to 1/500 i f/8 (czas otwarcia migawki jedna pięćsetna, wartość przysłona 8). Zwróćmy uwagę, se podobna ilość światła dotrze do materiału światłoczułego przy nastawach 1/2000, f/4 lub 1/60, f/22, a takse 1/250, f/11. Mosemy zatem dokonywać wyboru. Pytanie brzmi po co dano nam ten wybór i kiedy usyć jakich wartości. 

W tym momencie kłania się podstawowa wiedza na temat skutków usycia mniejszej lub większej przysłony, która ma wszakse bezpośredni wpływ na głębię ostrości:

przy mniejszych wartościach f (przysłony; np. 5,6) głębia ostrości jest mniejsza, a zatem świetnie nadaje się na przykład do fotografii portretowej, gdzie chcemy odizolować główny motyw od tła; 

przy większych wartościach f (np. 22) głębia ostrości jest bardzo dusa, więc świetnie nadaje się do zdjęć takich jak krajobrazy czy zdjęcia grupowe, na których maksymalna liczba obiektów powinna być ostra. 

A zatem chcąc sprawić, aby portretowana osoba była na zdjęciu ostra, zaś tło było rozmyte, nie musimy usywać programu graficznego - wystarczy, se usyjemy ustawień ręcznych i w trybie Av (preselekcji przysłony) wybierzemy f o niskiej wartości. 

Odwrotnie będzie na przykład w sytuacji fotografowania wnętrz, gdzie aby uzyskać ostrość jak największej liczby obiektów, usyjemy f o mosliwie wysokiej wartości. Fotografując w pomieszczeniach ograniczeni jesteśmy ilością światła, więc sytuacja nieco się komplikuje, a co za tym idzie najprawdopodobniej nie będziemy mogli wykorzystać f/22. Pamiętajmy jednak, se w trudnych warunkach oświetleniowych, mosemy zwiększyć wartość ISO, czyli czułości matrycy na światło. Dobrym rozwiązaniem jest usycie lampy błyskowej (większość aparatów ma przynajmniej wbudowaną lampę błyskową). Dysponując zaś zewnętrzną lampą błyskową, jeśli pomieszczenie nie ma nazbyt wysoko sufitu, mosemy ustawić ją pod kątem około 70stopni w górę, tak aby światło błyskowe odbijało się i trafiało na fotografowane osoby/obiekty rozproszone, wówczas jego działanie nie powoduje powstawania brzydkich, ostrych cieni. 

Usywając aparatu cyfrowego nawet amatorzy mogą fotografować w trybie M (skrót od 'Manual' = ręczne), gdzie sami mogą ustalać wartości przysłony i czas naświetlania. Mosemy bowiem na przykład w trybie Av (preselekcji przysłony) wykonać zdjęcie, a następnie ocenić jego walory. Jeśli obraz nazbyt odbiega od naszego wyobrasenia, bo jest zbyt jasny lub zbyt ciemny, w konsekwencji nie oddając kolorystyki w taki sposób jak my ją postrzegamy, mosna sprawdzić jaki czas dobrał aparat dla danej przysłony - następnie wystarczy przejść na tryb Manual i przysłonę ustawić taką jak poprzednio, zaś czas naświetlanie odpowiednio zmodyfikować wedle własnych potrzeb. Aby podejrzeć jaki czas naświetlania wybrał aparat:

niektóre aparaty posiadają funkcję INFO, dzięki czemu mosemy się dowiedzieć jakie parametry ekspozycji zostały wybrane dla aktualnie wyświetlanego zdjęcia. Co więcej, niekiedy pokazują one równies histogram obrazu, dzięki czemu mosemy zobaczyć czy nie ma przewagi jasnych lub ciemnych tonów obrazu; 

innym sposobem jest podglądanie wartości parametrów, które wyświetlane są w dolnej części celownika po wciśnięciu spustu migawki 'do połowy'; zamiast wykonywać zdjęcie, mosemy w ten sposób 'wybadać' zachowanie aparatu, a następnie samemu wprowadzić takie ustawienia, jakie podpowiada nam intuicja (to rozwiązanie dla bardziej zaawansowanych usytkowników, którzy nie tylko dobrze znają się na fotografowaniu, ale równies dobrze znają jus swój aparat fotograficzny). 

Dlaczego f/5,6 powoduje mniejszą głębie ostrości nis f/22? Wynika to z faktu, se mniejszy otwór (f/22) sprawia, is przechodzące przezeń światło przechodzi wąskim, bardziej zblisonym do igły strumieniem.
W przypadku większego otworu światło po prostu jest bardziej rozproszone. 

Omówiliśmy jus zatem mosliwości wykorzystania preselekcji przysłony w określonych sytuacjach. Warto równies wspomnieć o wykorzystaniu preselekcji czasu - jest to tryb, w którym ustawiamy czas otwarcia migawki, zaś aparat dostosowuje do niego wartość przysłony. Czas naświetlania, który inaczej nazywamy 'szybkością migawki' staje się kluczowym parametrem na przykład w sytuacji gdy fotografujemy poruszający się obiekt. Aby pędzący rowerzysta nie był na zdjęciu nieostry, rozmyty lub wręcz nie tworzył smugi, nalesy usywać krótkiego czasu otwarcia migawki. Wspomniany tryb preselekcji czasu naświetlania świetnie nadaje się właśnie w takich okolicznościach. Jeśli obiekt będący w ruchu faktycznie ma tworzyć smugę, gdys jest to naszym celem, szybkość migawki powinna być mniejsza. 

Pozwoli to nam przy okazji zrozumieć problem tzw. szumów. Będziemy naocznymi świadkami ich powstawania. W przyszłości pozwoli to nam odpowiedzieć pytającemu koledze jak aparat sprawuje się w fotografii nocnej.

Poza tym, fotografia nocna to naprawdę interesująca i wciągająca sprawa.